موجودی مرده چیست؟

به طور متوسط، 20 تا 30 درصد از موجودی شرکت ها، موجودی مرده (Dead Stock) است، که یک نگرانی قابل توجه محسوب می شود. به ساده ترین بیان، موجودی مرده به کالاهایی اطلاق می شود که فروش آن غیرممکن یا بسیار بعید است. به حداقل رساندن موجودی غیرقابل فروش یک مسئولیت بزرگ برای انبارداران و مدیران می باشد. درک معنای دقیق موجودی مرده، شناسایی این موجودی ها در انبار و استفاده از استراتژی ها پیشگیری از آن می تواند به شما در مدیریت موفق موجودی کمک به سزایی کند.

موجودی مرده چیست؟

موجودی مرده، کالایی است که دیگر قابل فروش نیست. ممکن است تاریخ مصرف کالا گذشته باشد، منسوخ شده باشد و دیگر مشتریان تمایلی به خرید آن نداشته باشند و یا به دلیل ماندن در انبار کیفیت آن از دست رفته باشد. معمولا می توانید موجودی مرده را از تاریخ انقضا یا فصل شناسایی کنید، با این حال، ممکن است اقلام خاصی داشته باشید که به دلایل نامعلومی اصلاً فروخته نمی شوند. موجودی مرده فقط و فقط به اقلام فروخته نشده اشاره دارد. اگرچه ممکن است در انبار کالای بازگردانده شده، شکسته یا غیرقابل فروش نیز وجود داشته باشد اما آنها جزء موجودی مرده محسوب نمی شوند. برای مثال وسایل تزئین سال 1399 بعد از تعطیلات نوروز منسوخ می شوند و به موجودی مرده تبدیل می شوند.

به طور کلی، اقلام به آرامی به وضعیت موجودی مرده نزول می کنند. این سیر زمانی شروع می شود که سرعت فروش یک کالا به اوج خود می رسد و سپس شروع به کاهش می کند. همانطور که فروش کاهش می یابد، ابتدا اقلام به عنوان "موجودی با حرکت آهسته" طبقه بندی می شوند. سپس، اقلامی که فروخته نشده باقی می مانند، در نهایت به موجودی مرده تبدیل می‌شوند. جدول زمانی برای مدت زمانی که یک SKU طول می کشد تا موجودی مرده شود می تواند بسته به نوع کالا متفاوت باشد. برای اهداف حسابداری، محصولاتی که در یک سال مالی فروخته نشده اند تبدیل به سهام مرده شده و بدهی محسوب می شوند.

اگرچه برخی اوقات سهام مرده به اقلام آرزویی که دیگر در دسترس نیستند، تبدیل می شوند برای مثال کفش های کتانی که فرسوده شدند یا حین تولید دچار زدگی شدند با تخفیف در دسترس مشتری قرار می گیرند. بنابراین احتمال فروش در بازارهای خاص وجود دارد.

دلایل مرگ موجودی

سهام مرده در بین دسته های محصول خاص رایج تر است. به عنوان مثال، مواد فاسدشدنی مانند غذا و دارو ممکن است در عرض چند هفته یا کمتر به موجودی مرده تبدیل شوند. مهم نیست که چه کالایی باشد، ممکن است چندین عامل اساسی برای مردن موجودی وجود داشته باشد:

شارژ بیش از حد موجودی انبار

سفارش کالا مستلزم در نظر گرفتن مقدار کالایی است که می توانید در یک بازه زمانی معین بفروشید. تخمین میزان کالاهای مورد نیاز بدون توجه به داده های فروش و نرخ گردش موجودی معمولاً انبارداران را به سمت سفارش موجودی اضافی سوق می دهد. سفارش بیش از حد موجودی در یک بازه زمانی خاص ممکن است به این معنی باشد که شما کالای بیشتری نسبت به آنچه می توانید قبل از مردن کالا از انبار خارج کنید، خواهید داشت. یکی دیگر از اشتباهات رایج سفارش دادن موجودی بیش از حد پس از اوج محبوبیت آنها است. برای اقلامی که دارای پنجره فروش محدود هستند، مانند اقلام مد یا الکترونیک، بسیار مهم است که سرعت فروش خود را بر اساس برآوردهایتان برای پایان فصل کنترل کنید. هنگام بررسی برنامه سفارش مجدد خود از برخی از نکات کلیدی استفاده کنید تا از سفارش دادن بیش از حد یا خیلی دیر جلوگیری کنید، مانند:

• نسبت گردش موجودی: درک اینکه با چه سرعتی می توانید مقدار مشخصی از موجودی را بفروشید برای جلوگیری از انباشت موجودی بسیار مهم است.
• فرمول نقطه مرتب سازی مجدد: استفاده از فرمول نقطه مرتب سازی مجدد پویا به شما کمک می کند تا تعیین کنید با توجه به شرایط فعلی بازار، چه مقدار و چه زمانی باید سفارش مجدد دهید.

پیش بینی نادرست تقاضا

یک مطالعه صنعتی در سال 2020 نشان داد که پیش‌بینی نادرست تقاضا دلیل اصلی موجودی مرده و کند است. بسیار مهم است که به تاریخچه فروش خود در چند ماه گذشته و در این زمان در سال گذشته نگاهی بیندازید تا به شما کمک کند مقادیر و مهلت های سفارش مجدد خود را تخمین بزنید.

عملکرد ضعیف فروش

یکی دیگر از مشکلات احتمالی مربوط به بازاریابی است. اگر مشتریان شما نخواهند محصولی را که برای فروش دارید بخرند، کم کم به موجودی مرده تبدیل می شود. برای افزایش آگاهی خریداران و تشویق آنها به خرید، ارائه بازاریابی کافی برای محصولاتتان ضروری است. همچنین تجزیه و تحلیل خود محصول بسیار مهم است. آیا نقطه قیمت چیزی است که بازار هدف شما مایل به پرداخت آن است؟ آیا این محصول برای مشتریان هدف شما مناسب است؟ هنگامی که در فروش یک محصول مشکل دارید، استراتژی هایی زیر به شما کمک خواهند کرد:

• چیدمان محصول: بسته‌بندی اقلام مشابه با هم برای یک معامله ویژه به شما کمک می‌کند موجودی‌های با حرکت کندتر را سریع‌تر بفروشید. یک رویکرد متداول این است که یک کالای کم فروش را با یک محصول پرفروش جفت کنید. در حالی که اقلام را با هزینه کمتری نسبت به فروش تکی آنها می‌فروشید، به شما کمک می‌کند در هزینه‌های نگهداری صرفه‌جویی کنید و موجودی را قبل از اینکه موجودی مرده شود، بفروشید.
• تخفیف: اجرای تبلیغات و تخفیف ها یکی از سریع ترین راه ها برای جلوگیری از تبدیل موجودی اضافی به سهام مرده است.
• افزودن کانال های فروش: یکی دیگر از مسائل بالقوه بازاریابی این است که مشتریان شما نمی‌دانند محصولی در دسترس است یا آن را در پلتفرم خرید ترجیحی خود نمی‌بینند. با اضافه کردن محصولات خود به سایت های فروش اینترنتی، مشتریان بیشتری محصولات شما را می بینند و به خرید آنها فکر می کنند.

محصولات معیوب

ممکن است اقلام به دلیل معیوب بودن به موجودی مرده تبدیل شوند و در انبار شما باقی بمانند. اگر آنها را از تامین کنندگان دریافت کنید، می توانید آنها را برگردانید و از نگهداری هر گونه موجودی مرده خودداری کنید. با این حال، قبل از سفارش دادن به تامین کنندگان، باید درباره نحوه برخورد با کالاهای معیوب مذاکره کنید.

خسارات ناشی از موجودی مرده

کالاهای غیرقابل فروش به طور یکسان برای مشاغل تجارت الکترونیک، انبارها و فروشگاه های خرده فروشی یک تعهد مهم است. برخی از دلایل بد بودن سهام مرده عبارتند از:

• هزینه های ذخیره سازی و نگهداری: چه فضای انبار خود را اجاره کنید یا مالک آن باشید، حضور موجودی هایی که نمی توانید بفروشید، هزینه های ذخیره سازی شما را افزایش می دهد.
• فرصت از دست رفته: علاوه بر افزایش هزینه های ذخیره سازی، نگهداری اقلام غیرقابل فروش فضایی را اشغال می کند که می تواند به موجودی زنده سودآورتری اختصاص داده شود.
• افزایش پرسنل: وقتی اقلام بیشتری در انبار دارید، به کارکنان بیشتری برای رسیدگی به کالاها نیز نیاز دارید.