QR کد چیست؟

این روزها QR کد را در همه جا مشاهده می‌کنیم، از تبلیغات روی بروشورها گرفته تا اپلیکشن‌های پر طرفداری مثل واتساپ. استفاده مشاغل مختلف از بارکد مربعی به قدری زیاد شده است که حتی تلفن‌های همراه جدید، با قابلیت اسکن کد کیو آر عرضه می‌شوند. اما این کدهای QR دقیقاً چه چیزی هستند و چگونه کار می‌کنند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات جالبی در مورد QR کد در اختیارتان قرار داده شود.

QR  چیست؟

 QR مخفف "Quick Response" به معنی پاسخ سریع است. کدهای QR قادر به ذخیره‌سازی اطلاعات زیادی هستند. هر زمان که کاربری کیو آر کد را اسکن کنند، به صورت فوری اطلاعات ذخیره شده در کد در اختیارش قرار داده می‌شود.

تاریخچه بارکد کیو آر

کد QR بار در سال 1994 توسط شرکت ژاپنی Denso Wav، یکی از شرکت‌های زیر مجموعه تویوتا اختراع شد. این شرکت برای ردیابی وسایل نقلیه و قطعات به روشی دقیق نیاز داشتند. برای دستیابی به این هدف، آنها نوعی بارکد تولید کردند که بتواند نویسه‌های کانجی، کانا و الفبایی را رمزگذاری کردند.

پس از آن که بارکد QR به صورت اوپن سورس (open source) منتشر شد، به سرعت توسط صنعت خودرو پذیرفته شد.  این امر به ویژه در آن زمان بسیار مهم بود، زیرا بسیاری از مصرف کنندگان در ژاپن خواستار شفافیت بیشتر از شرکت‌های بزرگ بودند. آنها می‌خواستند بدانند که محصولاتشان دقیقاً از کجا آمده است و این خواسته محدود به اتومبیل نبود بلکه در مورد مواد غذایی، دارویی و سایر محصولات نیز همین خواسته را داشتند. بنابراین کد QR به تدریج در صنعت تولید ادغام شد. با این وجود استقبال اولیه این ایده کمی کند بود چون اگرچه که کیو آر کدها  به راحتی تولید می‌شدند اما اسکنرهای بارکدهای مربعی به راحتی در دسترس عموم مردم نبود. اما امروزه اپلیکشن‌ها و وبسایت‌های زیادی برای اسکن کیوآر کد وجود دارد.

چطور کیو آر کد بسازیم؟

سایت‌های زیادی وجود دارند که به صورت رایگان با وارد کردن اطلاعات مورد نظرتان، کیو آر کد را برای شما تولید می‌کنند. سایت‌هایی مانند:

• the-qrcode-generator.com
• qr-code-generator.com
• qrcode-monkey.com
• unitag.io/qrcode

برای ساخت QR کد کافیست:

• وارد یکی از سایت‌های فوق شوید.
• نوع محتوایی را که قصد تبلیغ آن را دارید، انتخاب کنید. (شماره تماس، آدرس سایت، ایمیل و ...)
• داده‌های خود را وارد کنید.
• ابعاد یا رنگ آن را مطابق سلیقه و نیازتان تنظیم کنید.
• برای اطمینان از کد QR ، آن را تست کنید.

مزایای استفاده از سایت‌های مولد کد QR این است که می‌توانید سریعاً یک کد مربعی براساس اطلاعاتی که وارد می‌کنید (اعم از URL، تماس، رویداد تقویم یا متن) تولید کنید. حتی می‌توانید کد کیو آرتان را با رنگ‌های مختلف شخصی سازی کرده و فوراً فایل تصویر را دانلود کرده و به اشتراک بگذارید. هنگامی که کد QR خود را طراحی کردید، می‌توانید با استفاده از رسانه‌های مختلف آن را دوباره بسازید. تا زمانی که شکل کد کیو آر توسط یک تلفن هوشمند قابل خواندن و درک باشد.

چگونه کدهای  QR را بخوانیم؟

اکثر تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌توانند کد QR را اسکن کنند. برخی از جدیدترین تلفن‌های هوشمند موجود در بازار مانند گوشی Google Pixel و سری‌های جدید iPhon، دارای اسکنر QR در دوربین خود هستند. اما برخی از دستگاه‌های قدیمی ممکن است برای خواندن کدهای QR به یک برنامه خاص نیاز داشته باشند، اما کمبودی از این برنامه‌ها در فروشگاه App Apple و Google Play مشاهده نخواهید کرد. برای اسکن بارکد از طریق تلفن همراه فقط کافیست برنامه QR اسکن یا دوربین را در تلفن هوشمند خود باز کنید، آن را به سمت کد QR بگیرید سپس اطلاعات موجود در کیو آر کد فوراً روی صفحه نمایش داده می‌شود.

QR چه اطلاعاتی را ذخیره می‌کند؟

مانند بارکد، کد QR داده‌های مختلفی را می‌تواند در خود ذخیره ‌کند. این داده‌ها می‌تواند شامل URL وبسایت، شماره تلفن یا حداکثر 4000 کاراکتر متن باشد. همچنین می‌توان از کدهای QR برای موارد زیر استفاده کرد:

• پیوند دهی مستقیم برای بارگیری برنامه در فروشگاه App Apple یا Google Play
• احراز هویت حساب‌های آنلاین و تأیید جزئیات ورود به سیستم
• ذخیره جزئیات رمزگذاری مانند SSID ، رمز ورود و نوع رمزگذاری
• دسترسی پیدا کردن به Wi-Fi
• ارسال و دریافت اطلاعات پرداخت

در ایران و چندین کشور دیگر مانند ترکیه، انگلیس و سوئد به تازگی از کدهای QR بر روی سنگ قبر نیز با عنوان یاد کد استفاده می‌کنند. با استفاده از یاد کد هک شده روی سنگ قبر می‌توان به اطلاعات مربوط به زندگی‌نامه فرد دسترسی داشت.

کدهای QR چگونه کار می کنند؟

الگوهای موجود در کدهای QR شامل کدهای باینری هستند که قابل تفسیر و رمزگشایی هستند. یک  کیو آر کد را می‌تواند بر اساس سه مربع بزرگ در گوشه‌ها شناسایی کرد. به محض شناسایی این سه مربع، اسکنر می‌فهمد که هر آنچه در داخل مربع است، یک کد QR است. کیو آر اسکنر، کد QR را به صورت یک شبکه تقسیم می‌کند و سپس مربع‌های شبکه را جداگانه بررسی می‌کند و بر اساس سیاه یا سفید بودن آن، به هر کدام مقداری را اختصاص می‌دهد. سپس مربع‌های شبکه را با هم گروه می‌کند تا الگوهای بزرگتری را ایجاد کند.

اجزا یک کد QR کدامند؟

کد QR استاندارد براساس شش مولفه قابل شناسایی است:

• حاشیه سفید رنگ دور کد کیو آر که در لبه بیرونی کد قرار دارد. بدون این مرز بندی بارکدخوان به دلیل تداخل عناصر خارجی، قادر به تشخیص اطلاعات نهفته در بارکد مربعی نیست.
• الگوی یاب که معمولاً شامل سه مربع سیاه در گوشه‌های پایین سمت چپ، بالا سمت چپ و بالا سمت راست هستند. این مربع‌ها به یک QR اسکنر می‌گویند که در حال مشاهده کد QR است و مرزهای خارجی کد در آن قرار دارد.
• الگوی تراز بندی شامل مربع کوچکتر دیگری است که در گوشه پایین سمت راست قرار دارد. این مربع کوچک تضمین می‌کند که کد QR قابل خواندن است، حتی اگر کج باشد.
• الگوی زمان بندی که به صورت یک خط L شکل است که بین سه مربع الگو یاب قرار دارد. الگوی زمان بندی به اسکنر کمک می‌کند تا مربع‌های منفرد را در کل کد شناسایی کند و همچنین امکان خواندن کد QR آسیب دیده را نیز فراهم می‌کند.
• در کیو آر کد در نزدیکی مربع الگویاب سمت راست بالا، ناحیه کوچکی برای شناسایی نسخه کد QR تعبیه شده است.
• بقیه قسمت‌های کد QR اطلاعات واقعی را نشان می‌دهد، یعنی URL ، شماره تلفن یا پیامی که در کد مربعی کیو آر قرار دارد.

مزایای استفاده از QR کد؟

استفاده از کد مربعی کیو آر مزایای زیادی دارد:

توانایی ذخیره اطلاعات با حجم زیاد

کد کیو آر می‌تواند حاوی اطلاعات بیشتری نسبت به بارکد میله‌ای باشد. این ویژگی باعث می‌شود که کیو آر کد در محیط‌های خرده فروشی مفیدتر واقع شود، زیرا می‌تواند محصولات را با سرعت و با دقت شناسایی کند.

خطای کمتری

به ندرت اتفاق می‌افتد، QR اسکنر کدی را اشتباه اسکن کند زیر کد کیو ار در برابر نسخه برداری محافظت شده است.

اسکن راحت

برخلاف بارکدها که برای خواندن و تفسیر به فناوری خاصی احتیاج دارد، کدهای QR توسط تلفن‌های هوشمند و دوربین‌های دیجیتال قابل خواندن و شناسایی هستند. این باعث می شود که آنها برای کارهایی مانند کمپین‌های بازاریابی و جذب مخاطب بسیار مفید باشند.

 چاپ آسان

یک کد QR فقط به چاپ سیاه و سفید نیاز دارد. اما برای چاب لیبل‌های پشت چسبدار که شامل کد کیو آر هستند نیاز به لبیل، ریبون و لیبل پرینتر می‌باشد.

هشدار

از آنجا که کدهای QR حاوی داده‌های زیادی هستند، می‌توان اطلاعات فیشینگ را در آنها پنهان کرد. هکرهای باهوش همچنین می‌توانند با استفاده از کدهای QR کاربران را به سمت بارگیری پنهان بدافزار سوق دهند یا تلفن همراه کاربر را مجبور به ارسال پیامک‌های عضویت کنند. و در مورد کیو آر کدهایی که به URL ها اشاره می‌کنند، این احتمال وجود دارد که سایتی که کاربران به آنها هدایت می‌کنند، اطلاعات‌شان را هک کند. یک شرکت تولید کننده ادویه‌ (که ناشناس باقی می‌ماند) به طور تصادفی کاربرانی را که کد QR خود را اسکن می‌کردند به یک وب سایت بزرگسالان هدایت کرد.