مراحل اجرای سیستم بارکد

سیستم‌های مدیریت مبتنی بر بارکد جز سیستم‌های کارآمد و پیشرفته محسوب می‌شوند این سیستم‌ها می‌توانند بسیاری از فرایندهای زمانبر را به صورت مکانیزه و با کمترین دخالت نیروی انسانی به انجام برسانند. علاوه بر این دارای دقت عمل بسیار بالایی هستند و بهره‌وری را به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌برند. پیاده سازی سیستم‌های بارکدی برای کنترل موجودی انبار و ردیابی محصول در خط تولید یک پروسه مرحله به مرحله است که در این مقاله بطور کامل شرح داده خواهد شد.

مرحله1: نیازها و خواسته‌ها

قبل از اینکه در مورد اجرای سیستم بارکدی انبار و یا خط تولید خود تصمیم‌ گیری کنید باید انتظارات خود را از این سیستم مشخص کنید. به طور کلی سیستم بارکدی برای انبارها  خطوط تولید با شرایط زیر مفید خواهد بود و مزایای زیادی دارد:

• انبارهایی که ابعاد بزرگی دارند و کنترل موجودی در آنها سخت است. در انبارهای بزرگ برای مدیریت موجودی نمی‌توان صرفا به حافظه انباردار و دفاتر ثبتی اکتفا کرد، زیرا در این صورت زمان زیادی صرف پیدا کردن کالاهای مورد نظر می‌شود.
• انبارهایی که نرخ ورود و خروج بالایی دارند مانند انبارهای موبایل. این انبارها ممکن است ابعاد کوچکی داشته باشند اما نرخ ورود و خروج کالا به قدری بالا است که کنترل موجودی و گردش کالا در انبار غیر قابل کنترل می‌شود و نیروهای انسانی بسیاری وقت‌شان صرف ثبت ورود و خروج کالا می‌شود.
• انبارهایی که مشکل ارسال اشتباه سفارش دارند. در بعضی از انبارها، به دلیل شباهت بسیار زیاد کالاها، اشتباهاتی در ارسال رخ می‌دهد. این امر، هم باعث می‌شود که ضررهای مالی به انباردار تحمیل شود و هم مشتریان ناراضی خواهند بود.
• انبارهایی که آماده‌سازی و ارسال سفارشات در آنها با تاخیر انجام می‌شود. در انبارهایی که سیستم جانمایی و چیدمان به درستی انجام نشده است، آماده‌سازی و ارسال سفارشات همواره با تاخیر انجام می‌شود زیرا زمان زیادی صرف پیدا کردن محصول مورد نظر صرف می‌شود.
• انبارهایی که نیاز دارند بر روی نرخ ورود و خروج کالا نظارت دقیق داشته باشند. برای مثال مشاغلی که فروش فصلی دارند و برای تصمیم‌گیری و اتخاذ سیاست‌های کاری خود نیاز به گزارشات دقیق از گردش موجود دارند. در انبارهای قطعات یدکی نیز این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، در این انبارها، با توجه به گزارشات انبار قطعات می‌توان در مورد نحوه تعمیرات و نگه‌داری تجهیزات تصمیم گیری کرد.
• سیستم‌های بارکدی همچنین برای نظارت روی عملکرد اپراتورها و کارکنان خط تولید نیز بسیار موثر است. با گزارشات حاصل از این سیستم می‌توان حضور و غیاب، سرعت و کیفیت کار کارکنان را ارزیابی کرد.

مرحله 2: انتخاب بارکد مناسب

برای انتخاب بارکد باید به حجم اطلاعاتی که قصد دارید رمز نگاری کنید، توجه داشته باشید. علاوه بر این، فضایی که برای بارکد در نظر گرفته‌اید نیز یک فاکتور مهم در انتخاب نوع بارکد می‌باشد. برای مثال بارکد Data Matrix می‌تواند در ابعاد بسیار کوچک، اطلاعات زیادی را در خود ذخیره کند در حالیکه برای مثال کد 39 برای ذخیره اطلاعات به ابعاد بزرگتری نیاز دارد. یا برای مثال بارکدهای دو بعدی مانند کدهای QR اطلاعات بیشتری را نسبت به بارکدهای یک بعدی UPC ذخیره می‌کنند.

بارکدهای یک بعدی کمتر از 100 نویسه را ذخیره می کنند ، اما یک بارکد Data Matrix دو بعدی می تواند تا 1500 کاراکتر را رمزگذاری کند. هرچه داده بیشتری داشته باشد، الگوی بارکد دو بعدی پیچیده‌تر است. برای بهینه سازی، سرعت و دقت اسکن، بهتر است از 800 کاراکتر یا کمتر استفاده کنید.

مرحله 3: مشخص کردن نوع موجودی

"موجودی" شامل طیف گسترده‌ای از کالاها می‌شود. دسته‌بندی موجودی شامل موارد زیر می‌شود:

• موجودی مواد اولیه: مواد اولیه (Raw Materials)، موادی است که از تامین کننده برای تولید محصول نهایی تهیه می‌شود.
• موجودی کالای در حال ساخت: کالایی که فرایند تولید را سپری می‌کند و هنوز به محصول نهایی تبدیل نشده است.
• محصول نهایی: همانطور که از اسم آن پیداست محصول کل فرآیند تولید را سپری کرده است و در آماده رسید شدن در انبار است.
• نگهداری و تعمیر: موجودی ملزومات (Overhaul / MRO) که به عنوان لوازم نگهداری، تعمیر و بهره برداری نیز شناخته می‌شود.
• موجودی قطعات یدکی: برخی از خطوط تولید، حین ساخت محصولات خود تجهیزات و دستگاه‌هایی دارند که مدام به تعویض قطعه نیاز دارند.

مرحله 4: انتخاب اطلاعات بارکد

در مرحله بعد باید اطلاعاتی که لازم است در بارکد ذخیره شود را مشخص کنید. اطلاعات مفیدی که معمولا برای ثبت انتخاب می‌شود، شامل موارد زیر است:

نرم افزار و سخت افزار

با توجه به اهداف پروژه باید ماژول‌های نرم افزاری مورد نیاز فعال شود. نرم افزار جامع رای دانا سیستم تهران دارای ماژول‌های مختلف می‌باشد از جمله:

•  نرم افزار لیبلینگ و بسته بندی  خط تولید فرانماد: نرم افزار لیبلینگ، فضایی را فراهم می‌کند تا هر کالا در سیستم دارای یک شناسنامه و یک سریال یونیک شود. این بخش از نرم افزار فرانماد به کاربر اجازه می‌دهد تا ویژگی‌های اصلی کالا مانند ابعاد، وزن، رنگ، جنس، طرح و .... را ثبت و تکمیل کند.
• نرم افزار انبار فرا نماد: ماژول انبار محصول از نرم افزار جامع فرانماد روی موجودی  انبار و ورود و خروج کالاها به انبار متمرکز است.  نرم افزار انبار امکانات ویژه از جمله صدور سندهای مختلف، گزارش دقیق موجودی  و ... را در اختیار انباردار قرار می‌دهد.
• ماژول ردیابی و لجستیک: این ماژول نرم افزاری، برای ردیابی کالا در طول زنجیره تامین تعبیه شده است. به کمک این ماژول می‌توان فهمید یک شماره سریال خاص، درچه زمانی تولید شده، اپراتورهای تولید چه کسانی بوده‌اند، چه فرآیندهایی روی محصول انجام شده است، در چه زمانی به انبار رسید است و چه زمانی از انبار حواله شده است.

برای پیاده‌سازی و اجرای سیستم بارکدی انبار نیاز به تجهیزاتی مانند دستگاه‌ بارکدخوان، هندهلد و لیبل پرینتر می‌باشد.

لیبل پرینتر

لیبل پرینترها وظیفه چاپ لیبل‌های بارکد را برعهده دارند، لیبل‌ پرینتر با مکانیزم چاپ انتقال حرارتی، بارکد را روی لیبل‌های پشت چسبدار برای الصاق روی کالا چاپ می‌کند. لیبل پرینترها دارای دو نوع صنعتی و رومیزی هستند. لیبل پرینترهای صنعتی توانایی چاپ با تیراژ بالا را دارند.

دستگاه بارکدخوان

بارکدخوان وسیله‌ای است که می‌تواند بارکدها را رمزگشایی کنند و اطلاعات را به کامپیوتر منتقل کند، بارکدخوان‌ها از برندهای مختلفی در بازار موجود هستند. بارکدخوان‌ها به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند:

• بارکدخوان سیمی: بارکد اسکنرهای سیمی از طریق کابل اتصال اطلاعاتی که اسکن کرده‌اند را
• بارکدخوان بیسیم: بارکد ریدرهای بیسیم یا وایرلس، از طریق تکنولوژی بلوتوث و یا Wi-Fi اطلاعات را به سیستم میزبان منتقل می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولا دارای حافظه داخلی هستند و به صورت آفلاین (خارج از برد دستگاه) نیز قادر به اسکن بارکد می‌باشند.
• فیکس اسکنر: دستگاههای فیکس اکسنر به صورت ثابت در یک موقعیت قرار می‌گیرند و کالاها از روبروی آن عبور می‌کند. حین عبور بارکد به ازای هر بارکدی که بارکدخوان اسکن می‌کند، یک رکورد ثبت می‌شود.

دستگاه پرتابل

دستگاه‌های پرتابل یا PDA دارای سیستم عامل می‌باشد به همین منظور می‌توان نرم افزار‌های مورد نیاز را ری آنها نصب کرد. این دستگاه‌ها به راحتی قابل حمل هستند و مانند یک کامپیوتر قابل حمل توانایی پردازش اطلاعات را دارند. علاوه بر این دستگاه‌های هندهلد می‌توانند بارکدهای یک بعدی و دو بعدی را اسکن کنند.

حسین نورالهی

مرداد 1401